Slavija Square

Published on December 13th, 2024

location: Belgrade | size:20 000m2 | status:competition

Second prize at the competition to redesign Slavija Square in Belgrade. The proposal aims to create a new public space at the busy traffic junction in Belgrade. The notions of movement and change are taken as two departing points of the study. The movement is related to the dynamics of numerous vehicular and pedestrian traffic routes which all intersect at Slavija Square. The change is related to the weather, most notably to rain or snow falls, but also manifested more subtly through oscillations of temperature, humidity and solar radiation. The proposed interventions consist of many elements, rather than a single and central gesture.The quick fix for the currently devastated image of the Square is based on the introduction of the responsive and field like spatial condition. The new environment of Slavija Square will consist of vectors and trajectories.

Unapredjenje postojeceg stanja Trga Slavija odnosi se na stvaranje znacajnog javnog prostora sa novim identitetom koji se nadovezuje na ulogu koju ovaj trg ima u Å¾ivotu grada. Trg Slavija cini vaÅ¾no saobracajno cvoriÅ¡te na kome se ukrÅ¡ta mnoÅ¡tvo kolskih i peÅ¡ackih pravaca. Prostorni identitet trga se sagledava kroz intenzitet razlicitih tokova kretanja i efekte koji nastaju njihovim preplitanjem, pre nego kroz njegovu fizicku strukturu.
Prostorno-programsko reÅ¡enje nastoji da okruÅ¾enje Trga Slavija sagleda kroz pokret i promene kao pojmove putem kojih moÅ¾e biti opisan postojeci karakter trga i koji imaju potencijal da budu primenjeni u stvaranju specificnog javnog prostora grada. Pokret se odnosi na dinamiku saobracajnog cvoriÅ¡ta, vezuje se za cirkulaciju velikog broja automobila i ljudi koji se krecu razlicitim brzinama. Istovremeno, okruÅ¾enje trga sagledavamo i kroz dinamiku otvorenog javnog prostora koja se odnosi na promene vremenskih prilika, u vidu oscilacija temperature i atmosferskih padavina.
PredloÅ¾ena je prostorna intervencija cija se formalna i organizaciona logika zasnivaju na mnoÅ¡tvu elemenata, umesto na jednom centralnom motivu. Postojeci problem nedovrÅ¡enog i nedefinisanog okruÅ¾enja trga reÅ¡ava se uvo?enjem nove matrice koja povezuje i stvara efekat celovitosti prostora trga. U vizuelnom smislu trg postaje okruÅ¾enje koje opisuju vektori kretanja, sama forma predloÅ¾enog reÅ¡enja je manje vaÅ¾na od medjusobnih odnosa elemenata koji tu formu definiÅ¡u.
Urbanisticko-arhitektonsko reÅ¡enje uredjenja neposredne zone Trga Slavija u Beogradu se sadrÅ¾i cetiri osnovna aspekta, koje cine: motiv u centru trga, saobracajno reÅ¡enje, spomenik Dimitriju Tucovicu i urbani mobilijar.

Motiv u centru trga se sagledava na tri osnovna nacina. Prvi je sa distance, iz peÅ¡acke perspektive sa oboda trga. Drugi je iz neposredne blizine, iz peÅ¡acke perspektive i kretanje kroz centar trga. Treci je is perspektive vozaca, koji se u svoji vozilima krecu drugom brzinom na ovom saobracajnom cvoriÅ¡tu. ReÅ¡enje je koncipirano tako da omoguci tri razlicite i komplementarne percepcije ovog okruÅ¾enja. Zadatak oblikovanja fontane u centralnom delu trga je interpretiran u vidu fontane bez vode, fontane sacinjene od svetla. Centralni motiv na trgu sastoji se od mobilijara, mnoÅ¡tva svetiljki koje su rasporedjene na terenu u blagom nagibu prema prostornoj matrici cija orijentacija podrÅ¾ava kolski smer kretanja.

Saobracajno re?enje se oslanja na zadatu matricu i ukljucuje samo jedan novi podzemni prolaz sa tri ulaza, koji povezuje pe?acke tokove na periferiji trga sa centralnim delom na kome se nalazi novi javni prostor grada. Uloga novog podzemnog prolaza takodje le?i u boljem povezivanju postojecih pe?ackih tokova. Ovim re?enjem postignuto je samo delimicno razdvajanje kolskog i pe?ackog saobracaja. Planirano je zadr?avanje pe?ackih prelaza na svim pogodnim i bezbednim mestima. Predvidjena ?irina podzemnog prolaza je 5 metara. Protok vazduha i dnevnog svetla predvi?en je kroz tri ulaza u podzemni prolaz. Dva ulaza, koja se nalaze na periferiji trga, sadr?e stepenice i lift, dok ulaz na centru trga ima samo rampu sa nagibom 8%. Prostorni ambijent prolaza je u velikoj meri definisan prirodnim osvetljenjem koje prodire u njegov enterijer du? citave rampe na centralnom delu trga.

Spomenik Dimitriju Tucovicu je izmeÅ¡ten na lokaciju uz Nemanjinu ulicu iz dva osnovna razloga. Prvi se odnosi na ostvarivanje bolje pristupacnosti, dok se drugi vezuje za mogucnost boljeg sagledavanje spomenika iz neposredne blizine usled njegovih dimenzija. PredloÅ¾ena promena lokacije spomenika ima za cilj da reÅ¡i problem izolacije sa kojom je spomenik trenutno suocen i obezbedi njegovo neposrednije ukljucivanje u Å¾ivotne tokove grada. Istovremeno, predvidjeno je da centralni deo trga i okruÅ¾enje spomenika Dimitriju Tucovicu cine povezane segmente jedne celine, i dva jednako vaÅ¾na aspekta projekata za urbanisticko-arhitektonsko reÅ¡enje prostora neposredne zone Trga Slavije. U okviru buduceg razvoja, predloÅ¾eno je da se neposredno okruÅ¾enje spomenika Dimitriju Tucovicu proÅ¡iri u novu zelenu povrÅ¡inu koja bi obuhvatila znacajan deo prostora izme?u trga Slavija, Narodne banke, ulica Nemanjine i Srpskih Vladara.
Urbani mobilijar cini nekoliko razlicitih elemenata medju kojima najvaÅ¾nije mesto zauzimaju svetiljke. Drugi elementi mobilijara poput klupa, su rasporedjeni u centru i na periferiji trga, gde omogu?avaju zadrÅ¾avanje i okupljanje gradjana. Na centralnom delu, predvidjeno je ukupno 91 svetiljki, u vidu iskoÅ¡enih stubova cija visina iznosi 4m. Pozicije ovih svetiljki na centralnom delu trga su medjusobno sinhronizovane u okviru jedne zajednicke prostorne matrice, cija orijentacija podrÅ¾ava kolski smer kretanja. Svetiljke su sagledive na tri navedena nacina: iz neposredne blizine, iz perspektive peÅ¡ackog kretanja na obodu trga i prilaznim ulicama, i iz perspektive vozaca, odnosno kolskog saobra?aja. Njihovo prisustvo, uz svetlost koju one emituju, dominira prostorom Trga Slavija.

Svi elementi mobilijara predvidjeni su kao fiksni i njihov oblik i njihova dispozicija su precizno odredjena na priloÅ¾enima arhitektonskim crteÅ¾ima. Medjutim, u okviru ovog projekta, razmotrena je dodatna mogucnost uvodjenja pokreta za svaku od 91 svetiljki, koje se nalaze u centralnom delu Trga Slavija. Namenski mehanizam koji pokrece elektricna energija, mogao bi biti ugracen u svaki stub, da bi omogucio rotaciju svakog stuba oko sopstvene vertikalne ose. Akumulacija mnoÅ¡tva jednostavnih kretnji stubova u vidu rotacije, rezultuje vizuelno sloÅ¾enim efektima. Individualni pokreti svetiljki mogu biti lako kontrolisani i medjusobno sinhronizovani, i putem automatizovane video kontrole usaglaÅ¡eni sa promenama u njihovom okruÅ¾enju koje vezujemo za obim saobracaja ili karakteristike vremenskih prilika. Zajednicka rotacija ovih elemenata mobilijara mogla bi ciniti koreografiju koja je zasnovana na promenljivom intenzitetu deÅ¡avanja na samom trgu i koja ima za cilj da stvori novi identitet ovog okruÅ¾enja.

4of7 Slavija Timelapse from 4ofseven on Vimeo.

credits///design: 4of7///Milutin Cerovic, Andjela Karabasevic, Milica Tasic, Bogdan Obradovic, Djordje Matic, Djordje Stojanovic ///anime: Doktor Fried ///